Na tacia da corú
A Cortina d’Ampëz á ennier vëndres domisdé metü man le convëgn nazional sön i ladins 100 agn do la tripartiziun y cal co é so dagní.
A cösc convëgn él gnü envié a livel nazional, y la resposta de partezipaziun é ince dër bona. Belo la pröma colauraziun dai 3 istituc ladins dles provinzies de Belun, Tront y Balsan desmostra che l’enteres ladin é pordërt önn. Y le lauré adöm fej te cösta ocajiun parüda.
L’enteres por le popul ladin y sö dagní desmostra la presënza de trec funzionars, desco chi dla Presidënza dal Consëi dai ministri o dla Euregio.
Les provinzies provinzies enteressades à sorantut le patrozine dal convëgn. Les autorites da Belun y Trontmëna de beles parores de sostëgn, mo ne les renfornzia nia con söa presënza.
Atramonter por la provinzia de Balsan, olache l’assesseur ladin condanëia la tripartiziun y damana le convëgn ci ch’an pó fá.
Cösc dess professurs d’université splighé le secundo de.
Ci fá cuntra la tripartiziun?
L’obietif dai dui dui é chël de abiné respostes ala domanda ci co se lascia fá cuntra la tripartiiziun. Respostes co n’é te n secul de storia nia gnüdes abinades.
La storia cunta che pormó sön presciun dai gran popui ijins á i ladins entenü de ester popul y naziun. Maurizio Cao spliga che do la vera ti jên tles valdes ladines do ala nostalgia do le Tirol storich.
Sce i ladins n’â nia abiné na defiziun de söa identité, spo oden da pert le ladin desco n dialet. Andrea Di Michele sotrissëia che da pert taliana gnea i ladins odüs desco deplën taliagn. Tl imper Austro-Ungarich n’ea i ladins nia ciamó al punt da avëi enstësc na definziun desco i atri gran popui. Dan ch’al ne gness sö le turism tles Dolomites n’â i ladins nia debojügn de mostré sö söa identité a d’atri. Canche an á entenü le valur dal raiun, á i nazionalisms orü se tó ete i ladins da söa pert. Luciana Palla sotrissëia l’enteres economich da foradecá y mët a cör che aldedancö risćion de deventé n Disneyland por i rics de cösc monn.